失真的調查:從假陽性個案談起
最近,彰化縣展開了COVID-19的血清流行病學調查,以瞭解縣民感染COVID-19的盛行率。該調查採集受檢個案的血液檢體,進行COVID-19抗體的檢驗,判定每名個案是否陽性,來估計彰化縣民的抗體陽性盛行率。但是,血清流行病學調查的正確性,決定於(1)檢驗方法的敏感度和特異度,(2)檢驗抗體陽性的盛行率,(3)受檢個案的代表性。
檢驗方法的敏感度(sensitivity)是指真正得到感染的人,有多少百分比呈現陽性;特異度(specificity)是指真正沒有得到感染的人,有多少百分比呈現陰性。假陽性率是指真正沒有得到感染的人,有多少百分比呈現陽性,也就是1-specificity。假陰性率是指真正得到感染的人,有多少百分比呈現陰性,也就是1-sensitivity。血清流行病學調查所得到的檢測陽性盛行率,受到真正陽性率的高低,以及敏感度和特異度的高低的影響。一般而言,敏感度越低、特異度越低、盛行率越低,調查估計出來的檢測盛行率也越嚴重失真!
我們舉例檢測五萬人的調查來看,如表1所示,如果敏感度和特異度都是99%,在每萬人盛行率分別是1,10,100的三種狀況下,真正感染人數分別是5,50,500人;真正未感染人數分別是49995,49950,49500人。由於敏感度是99%,所以在三種狀況下,真正感染檢測呈陽性人數分別是5,50,495人。由於特異度是99%,也就是真正未感染的人會有1%呈假陽性,所以在三種狀況下,假陽性人數分別是500,500,495人。因此,利用陽性人數(無法分辨真假)來估計三種狀況下每萬人檢測盛行率,分別是 101,110,198。也就是說,檢測盛行率高估倍數(g欄)竟高達到101倍,11倍,2倍。換句話說,盛行率越低,錯誤高估盛行率的失真現象越嚴重!
另外,如表2所示,如果真正盛行率是千分之1,敏感度是99%,在檢驗特異度分別是90%,99%,99.9%的三種狀況下,檢測真陽性人數都是50人;但是檢測假陽性人數分別是4995,500,50人。因此這三種狀況下的每萬人檢測盛行率,分別1009,110,20換句話說,檢測盛行率高估倍數也高達到101,11倍,2倍。換句話說,特異度越低,錯誤高估盛行率的失真現象越嚴重!
從以上的例子可以看出,盛行率調查研究的特異度越低或真正盛行率越低,檢測盛行率也就越容易被高估,也越會失真!雖然研究者可以利用敏感度和特異度來進行調整,推算出真正盛行率[真正盛行率=(檢測盛行率+特異度-1)/(敏感度+特異度-1)]!但是,除非利用更特異的方法再做確認,否則調查者必須告訴每個陽性個案,他真正感染的機率只有50%,10%或1%!
同樣的,在入境旅客的抗原篩檢策略上,如果盛行率相當低而特異度無法提升到非常高的情況下,進行普篩而非精篩,也需要注意假陽性的問題!
sensitivity, specificity 在 Drama-addict Facebook 八卦
วันนี้มีข่าวน่าสนใจที่อังกฤษ คือหน่วยงานรัฐที่นั่นสั่งซื้อเครื่องตรวจ covid-19 จากบริษัท Dnanudge ที่ทักษิณร่วมลงทุนหลายพันเครื่อง เพื่อใช้กวาดตรวจผู้ติดเชื้อเชิงรุกที่นั่น สำหรับคนที่สนใจเครื่องนี้ ก่อนอื่นขอท้าวความถึงอีกคนก่อน
ดร คริส ทาวมาโซ คนที่เป็น CEO ของบริษัทที่ทักษิณไปลงทุน DNANudge นี่ที่มาที่ไปน่าสนใจ
ดร ท่านนี้เป็นลูกครึ่งกรีกไซปรัส ซึ่งลูกชายเขาอายุสิบสาม ป่วยเป็นไตวายระยะสุดท้าย จากโรคความผิดปรกติเกี่ยวกับพันธกรรมที่หายากโรคนึง ทำให้เป็นแรงบันดาลใจให้เขาวิจัยเรื่องการพัฒนาเซมิคอนดัคเตอร์มาใช้ในทางการแพทย์ เห็นเคยให้สัมภาษณ์สื่อทำนองว่า ถ้าเครื่องไม้เครื่องมือที่เรามีในการวิเคราะห์โรคที่เกี่ยวกับพันธกรรมมีประสิทธิภาพและราคาถูกกว่านี้ ก็จะช่วยคนไข้แบบลูกชายเขาได้ก่อนที่จะอาการหนักมากๆ อะไรประมาณนั้น
ส่วนการที่เขามาเกี่ยวข้องกับทักษิณได้ยังไง มันเริ่มจากปี 2003 ตอนนั้นทักษิณยังเป็นนายกอยู่ และตอนนั้นเขากำลังพัฒนาไมโครชิปตัวนึงที่ใช้ในการถอดรหัสจีโนม ซึ่งเป้าหมายคือลดต้นทุนและค่าใช้จ่ายในการถอดรหัสจีโนมลง และลดขนาดของอุปกรณ์ที่ใช้จากเครื่องบะเริ่ม เหลือไซส์เท่า thumbdrive อันนึง ตอนนั้นมีคนแนะนำให้แกมาขอทุนทักษิณ แกก็เดินทางมากรุงเทพ สองคนนี้เลยได้รู้จักกัน และได้ทุนจากทักษิณมาวิจัย จากนั้นสองคนนี้ก็คบหากันมาเรื่อย
ดร คริสแกพอได้ทุนก็ไปเปิดบริษัทวิจัยไมโครชิปที่ว่าจนสำเร็จ และได้รับรางวัล European Inventor award ในปี 2014 หลังจากนั้นเขาก็ขายสิทธิบัตรให้บริษัทยาใหญ่ๆหลายแห่ง ซื้อเทคโนโลยีของเขาไปพัฒนา การสร้างยาเฉพาะตัวที่เหมาะสมกับยีนส์ของแต่ละคน
และหลังจากนั้นปีนึงเขาก็ได้รับเชิญไปบรรยายเรื่องนี้ที่อิมพีเรียลคอลเลจ ที่ตอนนั้นเป็นข่าวกันพักนึงเพราะโอ๊คแกโพสว่าพ่อได้รับเชิญไปที่นั่น แล้วคนก็สงสัยว่าทำไมทักษิณได้รับเชิญไปที่อิมพีเรียลคอลเลจฟะ คือ ดร คริสแกเป็นคนเชิญเพราะทักษิณเป็นคนให้ทุนวิจัยไมโครชิปที่ว่านั่นเอง
หลังจากนั้น ดร คริสแกก็เปิดบริษัทอีกหลายแห่งที่เอาเทคโนโลยีของแกนั่นล่ะไปต่อยอดเพื่อใช้จริงอีกที เช่น ไอ้เครื่องตรวจหามะเร็งจากลมหายใจ นั่นก็ของบริษัทแก กำลังวิจัยกันอยู่ นอกนั้นเท่าที่ดูเว็บส่วนตัวแก กับตามข่าวเทคโนโลยี บริษัทของแกกำลังพัฒนาเทคโนโลยีอีกหลายชนิดในทางการแพทย์ เช่น การพัฒนาอุปกรณ์ที่ช่วยในการตรวจภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดให้มีประสิทธิภาพแม่นยำมากขึ้น ไรงี้
และเครื่อง LamPORE ที่รัฐสั่งซื้อจากบริษัทเขา ก็ใช้เทคโนโลยีที่ว่านี่แหละ มาทำให้เครื่องตรวจแลปที่ใช้หลักการแบบเดียวกับเครื่อง rt-PCR จากเดิมปรกติเครื่องจะขนาดราวๆสองหม้อหุงข้าว แต่เขาย่อไซส์ลงมาเหลือแค่ขนาดเท่าฝ่ามือ โดยประสิทธิภาพก็คงเดิม 98% sensitivity, 100% specificity
ซึ่งเป็นการพลิกนวัตกรรมที่น่าสนใจมาก และอนาคตก็เป็นไปได้ว่าการตรวจแลปต่างๆที่เคยต้องใช้อุปกรณ์มากมาย เครื่องมือชิ้นบะเริ่มและต้องส่งแลปเท่านั้น จะสามารถลดขั้นตอนและเปลี่ยนเป็นการตรวจแบบนอกสถานที่ได้ หากอุปกรณ์มันขนาดเล็กลงพกพาสะดวกแต่ยังคงประสิทธิภาพไว้ แถมยังย่นระยะเวลาของการตรวจลงเหลือเพียง 90 นาทีเท่านั้น ห้าพันเครืองนี้ล็อตแรกหลังจากนี้หน่วยงานรัฐที่นู่นวางแผนซื้อห้าแสนเครื่อง
https://www.imperial.ac.uk/…/90-minute-covid-19-tests-gove…/
sensitivity, specificity 在 Facebook 八卦
ชมรมแพทย์ชนบท เรื่องชุดตรวจ ATK ล่าสุดครับ …
“… หาก องค์การเภสัชกรรม อย. รพ.ราชวิถี และ กระทรวงสาธารณสุข ยังยืนยันจะจัดซื้อ LEPU ต่อไป ก็ขอให้รีบดำเนินการ อย่ารอช้า รีบลงนามจัดซื้อ ให้ความผิดสำเร็จ ทางชมรมแพทย์ชนบทที่มีเครือข่ายทั่วประเทศจะได้ช่วยตรวจสอบว่า ATK ชุดนี้มี sensitivity และ specificity ตรงตามที่กล่าวอ้างมาหรือไม่ และขอให้ทั้ง 4 องค์กรแถลงให้ชัดว่าจะรับผิดอย่างไรหากมีความเสียหายเกิดขึ้น เพื่อให้สาธารณชนสามารถตามเช็คบิลในภายหลังได้ ซึ่งจะเป็นมาตรฐานธรรมาภิบาลภาครัฐใหม่ที่ควรจะเป็น”
#ร่วมแรงร่วมใจฝ่ามหันตภัยโควิด
แถลงการณ์ชมรมแพทย์ชนบท ฉบับที่ 2
“องค์การเภสัชกรรม อย. รพ.ราชวิถี และกระทรวงสาธารณสุข ต้องรับผิดชอบในการยืนยันจัดซื้อ ATK ที่มีมาตรฐานที่เป็นที่กังขา”
แถลงโดย นายแพทย์สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ วันที่ 14 สิงหาคม 2564
ตามที่องค์การเภสัชกรรม (อภ.) และสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ได้ออกมาแถลงชี้แจง ยืนยันที่จะเดินหน้าจัดซื้อตามผลการประมูล ATK จำนวน 8.5 ล้านชิ้น โดยได้ผู้ชนะการประมูลคือบริษัทออสท์แลนด์ แคปปิตอล จำกัด ซึ่งเสนอ ATK ยี่ห้อ LEPU ซึ่งมีข้อกังขามากมายถึงคุณภาพและความแม่นยำนั้น
ชมรมแพทย์ชนบทยังขอยืนยันว่า ATK (Antigen Test Kid) คือหัวใจของการควบคุมโรคโควิด จึงควรใช้ ATK ที่มีความแม่นยำและคุณภาพสูง ซึ่งจะสร้างความมั่นใจให้กับบุคลากรทางการแพทย์ในการให้การรักษาในทันทีโดยไม่ต้องรอทำ RT-PCR ซ้ำ ซึ่งหากรักษาได้เร็ว ก็จะสามารถลดอัตราป่วย อัตราเสียชีวิตลง
สำหรับ ATK ยี่ห้อ LEPU ทางชมรมแพทย์ชนบทมีข้อสังเกตที่น่าห่วงกังวลให้กับสาธารณะได้รับทราบ ดังนี้
1. แม้ว่า ATK LEPU จะผ่านเกณฑ์ อย.รวมทั้งผ่านการประเมินเทคโนโลยีจากรามาธิบดี (ด้วยจำนวนทดสอบ 150 ตัวอย่าง) แต่งานวิจัยในวารสารระดับโลกหลายชิ้นมีข้อสรุปถึงความไม่มีประสิทธิภาพของ LEPU อาทิ งานวิจัยในวารสาร Virology Journal ที่ศึกษาในปากีสถาน ในผู้ใช้ผลิตภัณฑ์ LEPU 33,000 คน พบว่า LEPU มีความไวน้อยมาก พบผลลบเทียมสูงถึง 48% (มีเชื้อเป็นบวก แต่ผลการตรวจเป็นลบไม่มีเชื้อ) ซึ่งแตกต่างจากข้อมูลที่ LEPU นำมาเสนอต่อ อย.ไทย ที่มีความไวถึง 90%
2. การที่บริษัท ออสท์แลนด์ แคปปิตอล จำกัด ชนะการประมูลด้วยสินค้า LEPU ราคา 70 บาทนั้น แท้จริงประเทศไทยได้ของถูกที่ราคาแพง เพราะราคาขายส่งอยู่ที่ 1 USD หรือไม่เกิน 35 บาท ส่วนATK มาตรฐาน WHO นั้น ทาง UNICEF ซื้อแจกจ่ายทั่วโลกที่ราคา 160 บาท คณะกรรมการต่อรองราคาของ สปสช.ต่อรองได้ที่ 120 บาทรวมค่าส่ง ซึ่งถือว่าได้ของคุณภาพดีราคาถูก เราต้องการ ATK คุณภาพสูง ที่แม่นยำที่สามารถนำมาทดแทนหรือลดการทำ RT-PCR ได้ ก็จะลดภาพรวมงบประมาณการสู้ภัยโควิดลดลง
หาก องค์การเภสัชกรรม อย. รพ.ราชวิถี และ กระทรวงสาธารณสุข ยังยืนยันจะจัดซื้อ LEPU ต่อไป ก็ขอให้รีบดำเนินการ อย่ารอช้า รีบลงนามจัดซื้อ ให้ความผิดสำเร็จ ทางชมรมแพทย์ชนบทที่มีเครือข่ายทั่วประเทศจะได้ช่วยตรวจสอบว่า ATK ชุดนี้มี sensitivity และ specificity ตรงตามที่กล่าวอ้างมาหรือไม่ และขอให้ทั้ง 4 องค์กรแถลงให้ชัดว่าจะรับผิดอย่างไรหากมีความเสียหายเกิดขึ้น เพื่อให้สาธารณชนสามารถตามเช็คบิลในภายหลังได้ ซึ่งจะเป็นมาตรฐานธรรมาภิบาลภาครัฐใหม่ที่ควรจะเป็น
sensitivity, specificity 在 生物統計學-靈敏度與特異度概念,基礎醫學教室 - 高點醫護網 的相關結果
(真陽性率) (Sensitivity). 當靈敏度高的診斷試驗結果為陰性,是未罹患此疾病一項相當可靠指標. 特異度 (真陰性率) (Specificity). 在特異性高的診斷試驗結果為陽性, ... ... <看更多>
sensitivity, specificity 在 Sensitivity, Specificity, and Predictive Values - Frontiers 的相關結果
Sensitivity and specificity are concerned with the accuracy of a screening test relative to a reference standard. The focus is the adequacy of ... ... <看更多>
sensitivity, specificity 在 靈敏度同特異度- 維基百科,自由嘅百科全書 的相關結果
靈敏度(sensitivity)同特異度(specificity)係統計學同機械學習上用嚟量度一個統計模型有幾好使嘅指標。靈敏度同特異度包括咗四個數值:. ... <看更多>