ลักษณะของกฎหมาย ข้อที่ 2
กฎหมายที่เป็นเครื่องมือควบคุมคนในสังคมนั้นต้องเป็นข้อบังคับออกจากรัฐ
ข้อพิจารณาถึงลักษณะความสมบูรณ์ของกฎหมายที่เป็นเครื่องมือควบคุมคนในสังคมนั้นต้องเป็นข้อบังคับออกจากรัฐ ซึ่งข้อบังคับนั้นไม่ใช่มาจากบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ต้องมาจาก “รัฐ” (State) มาจากองค์กรที่มีอำนาจสูงสุด คำว่า “รัฐ” หมายถึง สังคมมนุษย์ที่รวมกันแบบชุมชนและรวมตัวแบบสมาคมผูกพันกัน อยู่ติดกับดินแดนส่วนใดส่วนหนึ่งของโลกมีการปกครองภายใต้อำนาจอธิปไตยของตนเองไม่ตกอยู่ในอำนาจอธิปไตยของรัฐอื่น มี “สภาพเป็นนิติบุคคลมหาชน”มีสิทธิหน้าที่ตามกฎหมายโดยมอบให้ บุคคลธรรมดา คณะบุคคล นิติบุคคลทำการแทนในนามรัฐ คือ “ผู้ปกครอง”(Potentate) ในฐานะ “รัฏฐาธิปัตย์”(Sovereignty)
เมื่อพิจารณาศึกษากฎหมายที่เป็นเครื่องมือควบคุมคนในสังคมต้องเป็นข้อบังคับที่ออกจากรัฐ โดยรัฏฐาธิปัตย์นี้จะพบว่า รัฏฐาธิปัตย์จะมีอยู่ 2 ลักษณะ ในการออกกฎหมายที่เป็นเครื่องมือของรัฐควบคุมคนในสังคม คือ รัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจตามวิถีทางรัฐธรรมนูญกับรัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจนอกวิถีทางรัฐธรรมนูญ ดังนี้
1. รัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจตามวิถีทางรัฐธรรมนูญ จะพบว่า รัฏฐาธิปัตย์ลักษณะนี้มาจากความยินยอมพร้อมใจของคนส่วนใหญ่ส่งตัวแทนขึ้นไปปกครองตามวิถีทางรัฐธรรมนูญภายใต้การปกครองระบอบประชาธิปไตย เข้าไปใช้อำนาจตามที่รัฐธรรมนูญได้อำนาจไว้ ซึ่งเรียกว่า “อำนาจที่ได้รับมอบจากรัฐธรรมนูญ”ออกกฎหมายที่เป็นเครื่องมือของรัฐควบคุมคนในสังคมใช้บังคับกับคนในสังคม คือ “ฝ่ายนิติบัญญัติ” หรือ “รัฐสภา” (Parliament) ตาม “หลักการแบ่งแยกอำนาจ” (Separation of Powers) ซึ่งรัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจตามวิถีทางรัฐธรรมนูญที่สำคัญที่สุดในการปกครองระบอบประชาธิปไตย (Democracy) และคนส่วนใหญ่ในสังคมแสวงหา คือ การแต่งตั้งกับการเลือกตั้ง ดังนี้
1) รัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจมาจาก “การแต่งตั้ง”(Appointment) ซึ่งรัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจมาจากการแต่งตั้งนั้นมีหลายวิธีด้วยกัน รัฐธรรมนูญบางประเทศกำหนดวิธีแต่งตั้ง ขั้นตอนการแต่งตั้งและผู้มีอำนาจแต่งตั้งอย่างชัดเจน เช่น ประเทศสเปน ประเทศอินเดีย ประเทศแคนาดา ประเทศฟิจิ เป็นต้น แต่รัฐธรรมนูญบางประเทศก็กำหนดไว้กว้างๆ เพียงว่า การแต่งตั้งเป็นอำนาจของใคร ส่วนขั้นตอนในการได้มา ซึ่งสมาชิกฝ่ายนิติบัญญัติหรือสมาชิกรัฐสภาประเภทนี้อาจมีกระบวนการต่างๆโดยพฤตินัยได้ ปกติแล้วผู้มีอำนาจแต่งตั้งก็คือ ประมุขของรัฐ
2) รัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจมาจากการเลือกตั้ง (Election) ซึ่งรัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจมาจากการเลือกตั้ง เมื่อพิจารณาศึกษาถึงระบบการเลือกตั้งจะพบว่ามีหลายระบบด้วยกัน แต่อย่างไรก็ตาม “ระบบการเลือกตั้ง” (Election System) ที่ใช้บังคับอยู่จริง อยู่ 3 ระบบใหญ่ ๆ คือ การเลือกตั้งระบบเสียงข้างมาก การเลือกตั้งระบบสัดส่วน และการเลือกตั้งแบบผสม
ดังนั้นสรุปได้ว่า “รัฏฐาธิปัตย์”(Sovereignty) ที่ได้อำนาจตามวิถีทางรัฐธรรมนูญภายใต้การปกครองระบอบประชาธิปไตยจะเป็นรัฏฐาธิปัตย์ที่“รัฐธรรมนูญ” (Constitution) กำหนดที่มาของการได้อำนาจในการกฎหมายที่เป็นเครื่องมือของรัฐควบคุมคนในสังคมใช้บังคับปกครองประเทศและใช้อำนาจตามขอบเขตของรัฐธรรมนูญที่ได้ให้อำนาจนั้นไว้ตาม “หลักการแบ่งแยกอำนาจ” (Separation of Powers) ภายใต้การปกครอง “แบบนิติรัฐ”(Legal State) ที่ยึด “หลักนิติธรรม”(The Rule of Law)
2. รัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจนอกวิถีทางรัฐธรรมนูญ รัฏฐาธิปัตย์ (Sovereignty) ที่ได้อำนาจนอกวิถีทางรัฐธรรมนูญมาจากการใช้กำลังเข้าอำนาจปกครองออกกฎหมายเครื่องมือของรัฐมาควบคุมคนในสังคม ซึ่งรัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจนอกวิถีทางรัฐธรรมนูญ จะมีอยู่ 2 ลักษณะ คือ รัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจมาจาก “การปฏิวัติ” กับ “รัฏฐาธิปัตย์” ที่ได้อำนาจมาจากการรัฐประหารในการออกกฎหมายใช้บังคับปกครองประเทศ มีข้อพิจารณาดังนี้
1) รัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจมาจาก “การปฏิวัติ” (Revolution) ซึ่งการปฏิวัติ หมายถึง พฤติการณ์ในการเลิกล้มหรือล้มล้างระบอบการปกครองหรือรัฐบาลซึ่งครองอำนาจอยู่นั้นแล้ว โดยใช้กำลังบังคับแล้วสถาปนาระบอบการปกครองหรือจัดตั้งรัฐบาลใหม่ มีฐานะเป็น “รัฏฐาธิปัตย์” (Sovereignty) การปฏิวัติจึงเป็นการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างครั้งใหญ่ โดยมีการเปลี่ยนแปลงตามระบบเดิม ซึ่งอาจยกเลิกใช้แบบใหม่รื้อโครงสร้างเดิมเป็นส่วนใหญ่ เช่น จาก “ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์” (Absolutemonarchy) เปลี่ยนเป็น “ระบอบประชาธิปไตย” (Democracy) เป็นต้น
ดังนั้นเมื่อมีการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองก็ต้องมีการยกเลิกรัฐธรรมนูญฉบับนั้นด้วยเพื่อให้มีหลักการและโครงสร้างการปกครองเปลี่ยนแปลงจากเดิมตามที่คณะปฏิวัติต้องการ และอาจออกกฎหมายมารับรองการกระทำของตนให้ชอบด้วยกฎหมายหรือชอบด้วยรัฐธรรมนูญในเวลาต่อมาหลังจากการทำปฏิวัติเรียบร้อย เป็นต้น
2) รัฏฐาธิปัตย์ที่ได้อำนาจมาจาก “การรัฐประหาร” (Coup d’ Etate) ซึ่งการรัฐประหาร หมายถึง การใช้กำลังอำนาจเข้าเปลี่ยนแปลงอำนาจของรัฐ ยึดอำนาจการปกครองของรัฐมาเป็นอำนาจของคณะรัฐประหาร มีฐานะเป็น “รัฏฐาธิปัตย์”(Sovereignty) ซึ่งการรัฐประหารเป็นการเปลี่ยนแปลงเฉพาะเพียงรัฐบาล หรือ กล่าวอีกนัยหนึ่งเป็นการล้มล้างรัฐบาลที่บริหารปกครองรัฐในขณะนั้น แต่ไม่ใช่การล้มล้างการปกครองทั้งรัฐและไม่จำเป็นต้องมีการใช้ความรุนแรงหรือนองเลือดเสมอไป เมื่อคณะรัฐประหารเข้ามายึดครองอำนาจการปกครองประเทศจึงจำเป็นต้องยกเลิกรัฐธรรมนูญ เพราะรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดที่กำหนดไว้ไม่ให้มีการปฏิวัติรัฐประหาร ซึ่งการรัฐประหารจะมีความผิดในข้อหากบฏ
ดังนั้นเพื่อให้คณะรัฐประหารพ้นข้อหาของความผิดดังกล่าวที่ได้บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญจำเป็นต้องมีการยกเลิกรัฐธรรมนูญ แต่อย่างไรก็ตามความผิดนั้นก็ยังเป็นความผิดอาญาอยู่ จึงต้องมีการดำเนินการ เช่น การออก “กฎหมายนิรโทษกรรม”(Amnesty Law) หรืออาจกำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญเมื่อรัฐธรรมนูญขึ้นมาใหม่หลังจากการรัฐประหารว่า “การกระทำของคณะรัฐประหารนั้นชอบด้วยกฎหมายและชอบด้วยรัฐธรรมนูญ”เป็นต้น
สรุปได้ว่า “รัฏฐาธิปัตย์”(Sovereignty) ที่มาจากการปฏิวัติหรือการรัฐประหาร ในขณะนั้นถือว่า มีอำนาจสูงสุดปกครองประเทศ สามารถใช้อำนาจนิติบัญญัติ (ตรากฎหมาย) อำนาจบริหารและอำนาจตุลาการได้ ดังนั้นรัฏฐาธิปัตย์ในลักษณะนี้สามารถออกกฎหมายที่เป็นเครื่องมือของรัฐควบคุมคนในสังคมมาบังคับกับประชาชนและต่อมามีกฎหมายหรือรัฐธรรมนูญได้รับรองกฎหมายที่มาจากการคณะปฏิวัติหรือรัฐประหารออกมาถือว่า “เป็นกฎหมายที่ชอบด้วยกฎหมายชอบด้วยรัฐธรรมนูญ” แต่อย่างไรก็ตามเมื่อพิจารณาถึงความสมบูรณ์ของกฎหมายเป็นข้อบังคับที่ออกจากรัฐควบคุมคนในสังคมที่สมบูรณ์ตามหลักการปกครองใน “ระบอบประชาธิปไตย” (Democracy) ได้นั้น จะต้องเป็น “รัฏฐาธิปัตย์” ที่คนส่วนใหญ่ยินยอมพร้อมใจส่งตัวแทนด้วยวิธีการเลือกตั้งให้เป็นผู้ปกครอง ในฐานะ “รัฏฐาธิปัตย์ตามวิถีทางรัฐธรรมนูญ” ที่คนส่วนใหญ่ยอมรับปฏิบัติตามร่วมกันซึ่งถือเป็นการปกครองโดยประชาชนของประชาชนและเพื่อประชาชน
ลักษณะของกฎหมาย 在 วิชาสังคมศึกษา ม.4 | ความหมายและความสำคัญของกฎหมาย 的八卦
กฎหมาย หมายถึง ข้อกำหนดที่ผู้มีอำนาจตราขึ้นเพื่อใช้บังคับบุคคลให้ปฏิบัติตามเป็นการทั่วไป และถูกบังคับใช้อย่างเท่าเทียมกัน แต่ กฎหมาย มี ลักษณะ ... ... <看更多>